‘Sterker’, is mijn antwoord op de vraag of ik sneller of sterker wil worden. Dit is de eerste vraag die na binnenkomst tijdens de opening van maar liefst zes nieuwe tentoonstellingen rondom het thema ‘ The Body’ op me wordt afgevuurd. Het Nieuwe Instituut in Rotterdam liet zich voor deze nieuwe tentoonstellingenreeks inspireren door de aankomende Olympische Spelen in Rio de Janeiro deze zomer. In zes zeer verschillende tentoonstellingen wordt het menselijk lichaam op het snijvlak tussen politiek, economie, ethiek, design en technologie bekeken.

Na een Power Food-balletje vol met goede voedingsstoffen en een kers en stukje watermeloen uit een dampende glazen kist met stikstof ben ik er helemaal klaar voor. Helaas hebben we net de synchroonzwemmers van Upstream Amsterdam gemist die een demonstratie gaven in de vijver voor Het Nieuwe Instituut. Wel pikken we nog even het gespierde en ingeoliede lichaam van Bodybuilder Yada van der Hoek mee. Gelukkig krijgen we een cocktail aangeboden om even bij te komen.

Control Syntax Rio. Monitoring the Collective Body

In Control Syntax Rio laten Mark Wasiuta en Farzin Lotfi-Jam van Columbia University, New York, zien hoe het Centro de Operacoes Rio (COR) vierentwintig uur per dag de miljoenenstad Rio de Janeiro observeert en analyseert via een netwerk van weerstations, verkeerscamera’s, mobiel telefoonverkeer, sociale media, gezondheidsinstanties en lokale waarnemers, om daar waar nodig in te kunnen grijpen. Verkeersfiles, mensenstromen, terroristische acties en natuurrampen, alles kan op deze manier gemonitord worden door de COR. Met behulp van algoritmen worden de verzamelde data geanalyseerd om daar waar nodig op tijd in te kunnen grijpen bij potentieel gevaarlijke situaties. De installatie laat zien hoe de stad wordt opgevat als een matrix van eventuele calamiteiten en welke onvoorziene en complexe gevolgen dit kan hebben voor haar inwoners. Een inventief maar tegelijkertijd verontrustend idee, schitterend vormgegeven in strakke witte miniaturen in een zaal op de benedenverdieping.

The Life Fair. New Body Products

Aan de hand van universele thema’s als geboorte, werk, veiligheid, seks en gezondheid presenteren Agata Jaworka en Giovanni Innella verschillende producten en diensten waarmee het streven naar een optimaal lichaam wordt geïllustreerd. The Life Fair laat met kritische bijdragen van kunstenaars zien hoe verschillende partijen (commerciële partijen, overheden en NGO’s) inspelen op de verlangens en angsten omtrent het eigen lichaam, en waardoor het menselijk lichaam uiteindelijk een slagveld van uiteenlopende krachten conflicten is geworden. De bezoeker krijgt bij binnenkomst bijvoorbeeld de mogelijkheid ’to become part of the average’. Door plaats te nemen in een geavanceerd fotohokje worden de persoonlijk gelaatstrekken van alle bezoekers geconverteerd tot een gemiddeld gezicht: de gemiddelde bezoeker. Bijzonder om te zien hoe jijzelf verdwijnt en vermengt wordt met het gemiddelde. Ook kun je je hand laten lezen, vind je een box waar je het eerste levensjaar van je kind stress vrij mee door moet komen (‘Stress-Free way to Prepare for a Baby’) en kun je spelen met een spel dat door pure wilskracht een balletje richting je tegenspeler doet vliegen. Wij zijn helaas niet wilskrachtig genoeg om het überhaupt te proberen en houden het bij kijken.

Het Democratische lichaam

Op de bovenverdieping van het gebouw zijn de wat degelijkere tentoonstellingen opgesteld, waarmee ik niet bedoel dat ze saai zijn, integendeel. Space Embodied. The Russian Art of Movement 1920-1930 en Munich 1972. The Design of a Democratic Body zijn beiden interessante tentoonstellingen die visueel misschien iets minder tot de verbeelding spreken dan de onderburen, maar iets meer concentratie vragen en verdienen. In Space Embodied wordt aandacht besteed aan de rol van het menselijk lichaam in artistieke experimenten door de kunstenaars van de Avant-garde. De installatie concentreert zich op de erfenis van de Russische vrije dans, waarin natuurlijke bewegingen werden verkozen boven de academische patronen van het klassieke ballet. Kunstenaars en fotografen werden door deze vrijere vorm geïnspireerd tot het zoeken naar een vernieuwende presentatie van het menselijk lichaam. Munich 1972. The Design of a Democratic Body richt zich op het controversiële verhaal rondom de Olympische Spelen van 1972 in München. Hoewel deze spelen een nieuw en hoopvol beeld moesten schetsen na Hitlers Nazi-spelen in Berlijn in 1936, ging dit mis toen Black September leden de Israëlische ploeg wisten te gijzelen. Opvallend bij deze twee tentoonstelling is de enorm toffe manier waarop Het Nieuwe Instituut deze gegevens weet vorm te geven en tentoonstelt. Los van de onderwerpen is de manier waarop de zalen zijn ingericht al een lust voor het oog. Na een omweg door The New Garden, gaan we gesterkt door de groene doping van Powerplants! Green Doping on an Urban Route fris, sterker en met een stevige shot cultuur in onze aderen weer richting huis!

De tentoonstellingen in Het Nieuwe Instituut zijn nog te bezoeken tot 01-08 2017.